Zaloguj się 
Pracę na czarno wykonuje wielu Polaków, zarówno za granicą, jak i w Polsce. Wśród naszych rodaków istnieje przekonanie, że taka praca przynosi więcej korzyści. Rzeczywistość okazuje się jednak być zupełnie inna. Eksperci PRACUJ W UNII wyjaśniają, dlaczego nie warto podejmować się pracy nierejestrowanej.
Czym jest praca na czarno?
Praca na czarno to potoczna nazwa pracy nierejestrowanej, czyli między innymi takiej, którą wykonujemy bez żadnej umowy pisemnej z pracodawcą. Termin ten odnosi się nie tylko do pracy świadczonej na rzecz pracodawcy ale również do własnej działalności, za którą nie odprowadzamy należytych składek. Wszelkie takie działania są niezgodne z prawem i nazywamy je pracą w pełni nierejestrowaną. Możemy również odróżnić pracę częściową nierejestrowaną – wprawdzie wtedy jest sporządzona pisemna umowa lecz na kwotę niższą niż w rzeczywistości jest wypłacana pracownikowi. Takie zabiegi również naruszają prawo i mogą mieć nieprzyjemne konsekwencje.
Dlaczego ludzie pracują na czarno?
Ludzie, którzy podejmują się nielegalnej pracy tłumaczą swój wybór chęcią zarobienia więcej pieniędzy. Nie płacą oni podatków oraz składek na ubezpieczenie społeczne – dlatego większa kwota trafia do kieszeni. Omijają również przepisy BHP czy standardy czasu pracy i płacy minimalnej.
Jakie działania zaliczamy do pracy „na czarno”?
W polskiej ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy możemy przeczytać o pracy nierejestrowanej. Według tej ustawy o pracy na czarno mówimy gdy:
- Jesteśmy zatrudnieni przez pracodawcę bez umowy pisemnej
- Pracodawca nie odprowadza składek na ubezpieczenie społeczne swoich pracowników
- Osoba zarejestrowana jako bezrobotna nie zgłasza faktu podjęcia pracy w urzędzie pracy
- Zatrudniamy cudzoziemca, który nie ma zezwolenia na pracę, a jest ono wymagane lub powierzamy mu inne obowiązki niż te, które są ujęte w zezwoleniu.
Konsekwencję pracy na czarno – pracodawca
Polski pracodawca, który zatrudnia nielegalnie ponosi odpowiedzialność karną i jest zobowiązany do zapłacenia odsetek. Może być również zmuszony do zapłaty mandatu karnego, którego kwota wynosi od 1000zł do 2000zł lub 30 000zł grzywny. Ponadto jeśli zostanie zgłoszony do ZUS-u przez inspektora pracy kara wyniesie 5 000zł. Pracodawca będzie zobowiązany do usunięcia wszelkich nieprawidłowości. Może wydawać się, że w Polsce są wysokie kary, jednak w innych krajach UE, konsekwencję mogą być jeszcze bardziej nieprzyjemne. W Niemczech przepisy są bardzo surowe – kara za zatrudnianie pracowników na czarno może wynieść nawet 500 000 euro, a za nielegalną działalność rzemieślniczą zapłacimy do 50 000 euro. Łagodniejsze kary możemy zapłacić w Holandii i w Wielkiej Brytanii, są to odpowiednio 1 000 euro i 5 000 funtów za każdą nielegalnie zatrudnioną osobę.
Konsekwencje pracy na czarno – pracownik
Osoba pracująca nielegalnie w Polsce, właściwie nie jest narażona na żadne konsekwencje. Jedynie w przypadku, kiedy osoba zarejestrowana jako bezrobotna podejmie się zatrudnienia i nie zgłosi tego do urzędu w przeciągu siedmiu dni, może podlegać karze grzywny od 500 zł do 5 000 zł. W Niemczech za pracę na czarno i jednoczesne pobieranie zasiłków grozi nawet kara więzienia do 5 lat. W Holandii jedyną konsekwencją jest uiszczenie zaległych podatków, natomiast w Wielkiej Brytanii pracownik nie podlega żadnym konsekwencjom karnym.
Jak zacząć pracować legalnie?
Jeśli pracodawca nie chce sporządzić pisemnej umowy, możesz to zgłosić do odpowiednich instytucji – do sądu, z prośbą o ustalenie istnienia stosunku pracy lub do Państwowej Inspekcji Pracy, która w Twoim imieniu wystąpi do sądu. Holenderskim odpowiednikiem PIP-u jest Arbeidinspectie, gdzie można składać wnioski również po polsku. W Niemczech wszelkie nieprawidłowości można zgłosić do Arbeitsamt (odpowiednik urzędu pracy), Ordnungsamt i Zollamt (urząd celny). W Wielkiej Brytanii takie instytucje to: Home Office, HMRC (Her Majesty Revenue & Customs) I HSE (Health and Safety Executive).
Warto pracować legalnie!
Pracując na czarno możemy teoretycznie zarobić więcej pieniędzy jednak nigdy nie mamy 100% gwarancji, że dostaniemy wynagrodzenie. Pracodawca bez umowy nie jest zobowiązany nam wypłacać wynagrodzenia i w każdej chwili może nas pozbawić zatrudnienia. Dodatkowo w razie choroby nie możemy korzystać z darmowej opieki medycznej, a przy poważnym wypadku lub śmierci wszelkie koszty poniesie nasza rodzina. Nie można również korzystać z innych praw wynikających z kodeksu pracy, np. korzystać z płatnego urlopu wypoczynkowego czy chorobowego. Składki emerytalne czy rentowe również nie są odprowadzane – nawet jeśli pracujemy całe życie, nie uzyskamy emerytury. Pracując legalnie, na umowie, wszystko to mamy zapewnione i możemy korzystać ze swoich praw, a pracodawca jest prawnie zobowiązany do ich przestrzegania oraz wypłacania nam terminowo wynagrodzenia.
Szukasz pracy za granicą? Chcesz dowiedzieć się więcej o realiach życia w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Holandii czy Skandynawii? Wejdź na naszą stronę: www.pracujwunii.pl
