Prawa pracownicze w Wielkiej Brytanii. Przewodnik dla migrantów część 1  

W Wielkiej Brytanii każdy ma prawo do równego traktowania i egzekwowania swoich praw w miejscu pracy. Przepisy prawa mogą być jednak czasami trudne do zrozumienia. Przeczytaj nasz przewodnik TransferGo i dowiedz się jakie są prawa pracownicze w Wielkiej Brytanii.

Pracownicy (workers) i zatrudnieni (employees)

Biorąc pod uwagę status zatrudnienia, osoby pracujące w UK dzielimy na trzy kategorie: zatrudnieni (employees), pracownicy (workers) oraz samozatrudnieni (self- employed)

Każdy zatrudniony (employee) jest jednocześnie pracownikiem (worker), jednak zatrudnieni mają większe prawa pracownicze w Wielkiej Brytanii, natomiast pracodawca ma w stosunku do nich znaczne zobowiązania.

Emploees to osoby zatrudnione, które pracują na umowę o pracę, wykonujące pracę przez określoną liczbę dni i godzin np. od 9 do 17, od poniedziałku do piątku.  

Workers to osoby pracujące zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i świadczące usługi w oparciu o inne umowy (pracownicy sezonowi oraz agencyjni). Mają bardziej swobodną i mniej ustrukturyzowaną relację ze swoim pracodawcą

Warunki zatrudnienia, odcinek wypłaty i płaca minimalna

W ciągu dwóch miesięcy od rozpoczęcia pracy pracodawca ma obowiązek przesłać pracownikowi pisemne oświadczenie z najważniejszymi warunkami umowy. Oświadczenie powinno zawierać między innymi: imię i nazwisko zatrudnionego, nazwę pracodawcy, datę rozpoczęcia pracy, stanowisko, zarobki, godziny pracy etc.

W Wielkiej Brytanii pracownicy mają również prawo do uzyskania szczegółowych informacji dotyczących wypłaty. Pasek płacowy musi zawierać:

• zarobki przed i po odliczeniu podatku
• kwotę wszelkich potrąceń
• liczbę przepracowanych godzin (jeśli wynagrodzenie jest ustalane na podstawie stawki godzinowej).

Każdego roku pracownik powinien otrzymać od pracodawcy zaświadczenie P60, na którym wyszczególniona jest:

• kwota wynagrodzenia brutto na dany rok
• wynagrodzenie netto
• suma potrąceń dokonanych w ciągu roku.

Pracodawcy nie mają obowiązku dostarczenia odcinka wypłaty freelancerom i podwykonawcom.

Wszyscy pracownicy w Wielkiej Brytanii mają prawo do wynagrodzenia w wysokości co najmniej krajowej płacy minimalnej (NLW). https://www.gov.uk/national-minimum-wage

Stawki są ustalane przez rząd i rewaloryzowane corocznie przez Komisję Niskich Płac. Wysokość płacy minimalnej różni się jednak w zależności od wieku i tego, czy zatrudniony jest praktykantem.

Prawa pracownicze w Wielkiej Brytanii są co do zasady respektowane. Jeśli jednak pracownik nie ma pewności czy pracodawca wypłaca mu prawidłową stawkę może skorzystać z internetowego kalkulatora płacy minimalnej. https://www.gov.uk/am-i-getting-minimum-wage

Ubezpieczenie społeczne i podatek

Każdy pracownik w Wielkiej Brytanii posiada numer ubezpieczenia społecznego tzw. National Insurance Number https://www.transfergo.co.uk/everything-you-need-to-know-about-uk-national-insurance Jest on niezbędny, aby podjąć legalną pracę.

Pracownicy zobowiązani są również płacić podatek dochodowy od zarobków powyżej kwoty wolnej. Pracownik posiada swój kod podatkowy, na podstawie którego pracodawca oblicza jaki podatek powinien odprowadzić.

Zasiłek chorobowy

W Wielkiej Brytanii pracownik ma prawo otrzymać zasiłek chorobowy na podstawie ustawy (Statutory Sick Pay – SSP), jeśli:

• był chory przez co najmniej 4 kolejne dni robocze
• zarabia średnio 123£ na tydzień (przed opodatkowaniem)
• poinformował swojego pracodawcę, że jest chory w ciągu 7 dni.

Zasiłek chorobowy jest wypłacany od czwartego dnia do 28 tygodnia choroby.

Jeśli pracownikowi nie przysługuje ustawowy zasiłek chorobowy lub dobiega on końca, można starać się o zasiłek dla osób o ograniczonych możliwościach zarobkowych (Employment and Support Allowance).

Płatny urlop

Od kwietnia 2023 roku pracownicy w Wielkiej Brytanii mają prawo do 5,6 tygodni płatnego urlopu każdego roku, nazywane jest to „urlopem ustawowym”.

Niektórzy pracodawcy mogą przyznawać pracownikom dodatkowe dni urlopu, czyli tzw. „umowny urlop”.

Urlop ustawowy nie podlega negocjacjom i oznacza, że pracodawca nie może odmówić jego wykorzystania. Urlop ustawowy nie daje prawa do wyboru terminu urlopu. Większość dużych pracodawców w Wielkiej Brytanii ma dość sztywne zasady dotyczące składania wniosków o urlop, które zazwyczaj są określone w regulaminie dostępnym dla wszystkich pracowników.

Urlop macierzyński i ojcowski

Urlop macierzyński uprawnia do 52 tygodni wolnego od pracy, ale tylko 39 z nich jest płatnych.

Jeśli kobieta ma prawo do urlopu macierzyńskiego, otrzymuje 90% swojej średniej tygodniowej pensji przez pierwsze sześć tygodni, a przez pozostałe 33 tygodnie według stawki ryczałtowej.

Nie trzeba korzystać z pełnych 52 tygodni, należy jednak wziąć dwutygodniowy urlop po narodzinach dziecka lub czterotygodniowy, w przypadku pracy w fabryce.

Płatny urlop macierzyński może rozpocząć się już 11 tygodni przed planowanym terminem porodu, a jeśli dziecko urodzi się wcześniej, urlop rozpoczyna się dzień po narodzinach.

Podczas urlopu macierzyńskiego nadal przysługują wszystkie ustawowe prawa, takie jak płatny urlop, ochrona przed nieuczciwym zwolnieniem i inne świadczenia pracownicze.

Ojcu przysługuje do dwóch tygodni urlopu ojcowskiego oraz prawo do bezpłatnego urlopu na badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą.

Ojciec może być uprawniony do wspólnego urlopu rodzicielskiego wraz z matką tzw. Shared Parental Leave- SPL. Daje on rodzicom prawo do 50 tygodni urlopu, z czego 37 jest płatnych.

Jeśli chcesz dowiedzieć się jakie są koszty życia w Wielkiej Brytanii przeczytaj nasz wpis: https://www.transfergo.pl/koszty-zycia-w-wielkiej-brytanii